5 مرحله برای ساخت اپلیکیشن‌های موبایل/ قسمت دوم

در بخش اول این مقاله به فرایند ساخت اپلیکیشن‌ها اشاره و سه نوع مهم آنها را معرفی کردیم و سپس به کارهایی که لازم است قبل از ساخت اپلیکیشن انجام شود اشاره شد.در قسمت دوم این مقاله، بعد از معرفی ادامۀ این کارها، به شش مرحلۀ مهم برای ساخت اپلیکیشن‌ها اشاره می‌کنیم که حتماً باید به‌ترتیب طی شوند.

قبل از ساخت اپلیکیشن چه کارهایی باید انجام دهیم؟

تعیین کنید که می‌خواهید روی کدام سیستم عامل کار کنید.

سیستم عامل تلفن‌های همراه پایه و اساس نرم‌افزاری‌ای است که اساس فعالیت تلفن‌های همراه هوشمند و تبلت‌هاست. از لحظه‌ای که کاربر دستگاه خود را روشن می‌کند، دسترسی او به صفحه نمایش و برنامه‌های موجود در سخت‌افزار تلفن، ازطریق سخت‌افزار فراهم می‌شود.

دو سیستم عامل اصلی برای تلفن‌های همراه iOS کمپانی اپل و Android کمپانی گوگل است. اگر قصد توسعه یا ساخت اپلیکیشن محلی را دارید، توسعه‌دهندگان یا تیم برنامه‌نویسی شما باید به زبان برنامه‌نویسی برای یکی از این دو سیستم عامل تسلط داشته باشند.

اگر قصد ساخت اپلیکیشن برای تبلت‌ها را دارید، باید بدانید که در حال حاضر iOS محبوبیت بیشتری نسبت به Android دارد.

خلأها (باگ‌ها)ی اپلیکیشن را شناسایی کنید.

قبل از توسعۀ برنامه باید خلأها و کمبودها را شناسایی و آنها را برطرف کنید. به داده‌های تحقیقات بازارتان مراجعه کنید. ببینید کدام کار بود که فقط شما توانایی انجام آن را داشتید و دیگر رقبا از عهدۀ آن برنمی‌آمدند. شما برای دیده شدن باید یک یا چند مزیت رقابتی مهم داشته باشید.

نامی برای اپلیکیشن انتخاب کنید.

در فرایند ساخت اپلیکیشن‌ها، نام برنامۀ شما اولین و مهم‌ترین چیزی است که مخاطبان با آن مواجه خواهند شد؛ بنابراین باید به‌گونه‌ای انتخاب شده باشد که بتواند تأثیر مثبتی روی آنها بگذارد. در نامگذاری بهتر است به این نکات توجه داشته باشید:

-نام شما باید کاملاً مرتبط و معرف کاری باشد که قرار است انجام بدهید.

-در انتخاب نام، حتماً جهان‌بینی و شخصیت مخاطبان هدفتان را در نظر بگیرید.

-نامی انتخاب کنید که تلفظ و به خاطر سپردن آن ساده باشد.

از خودتان سؤالات دقیق بپرسید.

حالا زمان آن فرا رسیده که فرایند ساخت اپلیکیشن خود را بسنجید. برای پاسخ دادن به این سؤالات به‌سورت دقیق و موشکافانه، زمان کافی صرف کنید. پاسخ‌های دقیقی که به این پرسش‌ها می‌دهید، در آینده راهگشای شما خواهند بود.

چند سیستم عامل برای پشتیبانی از برنامه نیاز دارید؟

شما می‌توانید خیلی راحت برنامۀ تحت وبی بسازید که در همۀ سیستم عامل‌ها اجرا شود، اما این برنامه‌ها را نمی‌توان ازطریق فروشگاه‌های اپلیکیشن موبایل به فروش رساند. پس اگر قصد دارید که از فروش اپلیکیشن خود کسب درآمد کنید، این یک نقطه ضعف بزرگ است.

آیا نیاز به استفاده از سنسورهای سخت افزاری دارید؟

از همان ابتدای کار ساخت اپلیکیشن در نظر بگیرید که می‌خواهید برنامۀ شما چه امکاناتی داشته باشد. آیا مخاطبان شما نیاز خواهند داشت برای استفاده از برنامه موقعیت مکانی‌شان را به اشتراک بگذارند یا صدا ضبط کنند؟ اگر اینطور باشد شما به یک اپلیکیشن محلی یا ترکیبی نیاز خواهید داشت. بهتر است به همۀ این ویژگی‌ها از همان ابتدای کار فکر کرده باشید، چون ویرایش یا تغییرات بعدی کار آسانی نیست.

اپلیکیشن‌های محلی این قابلیت را دارند که می‌توانند به هر سنسور و ابزار سخت‌افزاری مثل دوربین، میکروفون و همچنین اطلاعات GPS دسترسی داشته باشند، اما برنامه‌های ترکیبی فقط به سنسورهای خاصی دسترسی دارند و با تمامی سخت‌افزارها کاملاً سازگار نیستند. شما در هنگام تصمیم به ساخت اپلیکیشن و توسعۀ آن باید یک قانون کلی را به خاطر داشته باشید و آن این است که همیشه ساده‌ترین گزینه‌ها را برای توسعۀ برنامه انتخاب کنید تا شما را به مجموعه ویژگی‌های استاندارد برساند.

هدف نهایی اپلیکیشن شما چیست؟

اگر قصد دارید که بعد از طراحی و ساخت اپلیکیشن آن را بفروشید و از طریق آن کسب درآمد کنید، اپلیکیشن‌های محلی انتخاب مناسبی برایتان خواهد بود. از این طریق شما به بازاری که مخصوص فروش اپلیکیشن‌هاست دسترسی پیدا می‌کنید و این یک مزیت بزرگ خواهد بود. در صورتی که قرار است اپلیکیشن شما به صورت رایگان و مثلاً ازطریق لینکی در وب‌سایتتان منتشر شود، بهتر است از نسخه‌های تحت وب استفاده کنید.

به طور کلی مهم‌ترین نکته این است که ببینید هدف شما از ساخت اپلیکیشن چیست. آیا اهداف تجاری دارید یا به چیزهای دیگری فکر می‌کنید؟

امنیت اپلیکیشن چقدر برایتان مهم است؟

امنیت مسئۀ پیچیده‌ای است و در برنامۀ شما بیشترین آسیب‌پذیری را دارد. برای امنیت عمومی داده‌ها معمولاً اپلیکیشن‌های تحت وب گزینه‌های بهتری هستند، زیرا که کدهایشان با واسطۀ یک سرور امن اداره و ذخیره می‌شود. در این صورت اگر خود سرور ایمن باشد، داده‌های ذخیره شده روی آن نیز ایمن خواهند بود.

اگر مشکل شما برای امنیت، مسئلۀ احراز هویت باشد، اپلیکیشن‌های محلی این مزیت را دارند که کمک می‌کنند کارهایی مثل احراز هویت‌های دو مرحله‌ای، شناسایی کاربر با اثر انگشت و… را به تمهیدات امنیتی اپلیکیشن خود اضافه کنید و با این حال، امنیت داده‌های موجود در اپلیکیشن‌های محلی فقط به اندازۀ امنیت دستگاهی است که روی آن نصب و ذخیره شده‌اند. پس اگر گوشی تلفن همراه به هر دلیلی مفقود یا از دسترس خارج شود، تمامی داده‌ها نیز از بین خواهد رفت.

به خاطر داشته باشید که هیچ برنامه‌ای کاملاً ایمن نیست، اما امنیت برنامه‌های تحت وب معمولاً بیشتر است. مهم‌ترین نکته‌ای که در توسعه‌های نرم‌افزاری اپلیکیشن همیشه باید برای شما اولویت داشته باشد تمرکز بر روی ارتقای امنیت است.

ترکیب داده‌ها با یکدیگر چقدر مهم است؟

ترکیب داده‌ها به این معناست که مجموعه‌ای از داده‌های مرکزی را برای یک هدف مشخص در چندین دستگاه به اشتراک بگذارید. اگر یکی از اولویت‌های شما در توسعه و ساخت اپلیکیشن‌ها، ارائۀ داده‌های اشتراکی باشد، دستیابی به این هدف با اپلیکیشن‌های تحت وب ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر خواهد بود، زیرا تمرکز این داده‌ها روی کار با یک منبع داده است.

شش مرحلۀ مهم برای ساخت اپلیکیشن

یک توسعه‌دهندۀ برنامه پیدا کنید.

فردی که برای توسعۀ اپلیکیشن استخدام می‌کنید باید مجموعه‌ای از مهارت‌ها را داشته باشد که ما در ادامه به مهم‌ترینشان اشاره کرده‌ایم.

مهارت‌های تحلیلی

توسعه‌دهنده باید بتواند چالش‌ها و مشکلات فنی را شناسایی و با توجه به منابع موجود برای آنها راه‌حل‌های عملی پیدا کند.

خلاقیت و همدلی

یک اپلیکیشن صرفاً پایگاهی از داده‌ها نیست و تجربه‌ای است که حول یک رابط کاربری ایجاد می‌شود. توسعه‌دهندگان برنامه‌های موبایل باید بتواند خودش را به‌جای کاربر بگذارد و به کمک این همدلی و خلاقیت حرفه‌ای خود، محصولی جذاب و مخاطب‌پسند تولید کند.

مهارت‌های ارتباطی

یک برنامه‌نویس حرفه‌ای باید بتواند به خوبی به نیازهای مشتری گوش و آنها را درک کند و همچنین چالش‌ها و فرصت‌های مهم را پیش‌بینی کند.

توجه به جزئیات

برای ارائۀ یک کار قوی و بی‌عیب و نقص، برنامه‌نویس باید جزئیات کار را به دقت بررسی و تحلیل کند.

هنگام استخدام توسعه‌دهندگان برنامه، چه سؤالاتی باید از آنها پرسید؟

چند سال تجربۀ کاری دارید؟

آیا می‌توانم نمونه کارهای قبلی‌تان را ببینم؟

از چه ابزارهایی برای برنامه‌نویسی استفاده می‌کنید؟

آیا می‌توانید به‌طور دقیق و با جزئیات کامل توضیح دهید که روند کار شما برای توسعۀ برنامه‌ها چگونه است؟

آیا ما را به‌طور منظم در جریان روند پیشرفت توسعۀ برنامه قرار خواهید داد؟

توسعه‌دهندۀ یک برنامه دقیقاً چه کاری انجام می‌دهد؟

وظیفۀ اصلی توسعه‌دهندگان برنامه‌ها ایجاد و آزمایش برنامه‌هایی است که مخصوص تلفن‌های همراه هوشمند و رایانه‌ها هستند. پس از تمام شدن مرحله توسعه، نقش این افراد پشتیبانی، تعمیرات و نگهداری سرویس‌های اپلیکیشن و به‌روز کردن آن خواهد بود.

یک مدیر پروژه استخدام کنید.

روند ساخت اپلیکیشن فرایندی نسبتاً پیچیده است که جزئیات فراوانی دارد و بهتر است کسی باشد که هماهنگی‌های لازم را بین بخش‌های مختلف کار ایجاد کند تا محصول نهایی درست و به‌موقع آماده شود. مدیر پروژه می‌تواند یک پروژۀ بزرگ را به بخش‌های کوچک‌تری تقسیم کند و با قرار دادن هر یک از اجزا در جای خود، یک محصول نهایی موفق را ارائه کند.

یک طراح برنامه استخدام کنید.

وظیفۀ توسعه‌دهنده فراهم کردن مقدمات برای عملکرد صحیح و درست اجرا شدن برنامه است، اما یک طراح برنامۀ حرفه‌ای برنامۀ شما را از لحاظ جذابیت‌های بصری و تکنیک‌های گرافیکی بررسی خواهد کرد. برای ساختن یک اپلیکیشن موفق، حضور یک توسعه‌دهندۀ حرفه‌ای و یک طراح خلاق به‌طور هم‌زمان مورد نیاز است.

یک MVP برای برنامه ایجاد کنید.

MVP ابتدایی‌ترین نسخۀ برنامۀ شماست که مهم‌ترین ویژگی‌ها و آپشن‌های آن را به نمایش می‌گذارد. شما بعد از مشاهدۀ این نسخه و رفع ایرادات آن، می‌توانید جزئیاتی مانند رنگ و فونت و… را به آن بیفزایید.

به‌عنوان مثال اگر می‌خواهید یک برنامۀ تحویل غذا بسازید، نسخۀ MVP شما باید بتواند امکاناتی مثل ورود به سیستم، انتخاب رستوران، مشاهدۀ منوها و سفارش غذا را برای کاربران فراهم کند. امکاناتی مثل بخش امتیازات و جوایز، ردیابی راننده، جزئیات گرافیکی و… را می‌توانید بعداً به برنامه اضافه یا آنها را ویرایش کنید.

تضمین کیفیت

شما پیش از راه‌اندازی و اجرای نهایی برنامه باید مطمئن شوید که تمامی مشکلات آن برطرف شده است. این مرحله از کار تضمین کیفیت (QA) نام دارد. متخصصانی که برای کنترل کیفیت استخدام می‌کنید باید برنامۀ شما را روی چندین سیستم عامل همراه، چندین سیستم عامل کامپیوتر و نسخه‌های مختلف نرم‌افزاری آزمایش کنند تا مطمئن شوید که قبل از ارائۀ محصول به بازار، تمامی مشکلات آن برطرف شده است.

گسترش برنامه

هنگامی که تمامی مشکلات برطرف شد، برنامۀ شما آمادۀ استفاده و ارائه به بازار است. در این مرحله باید برنامۀ خود را برای بررسی و بازبینی به فروشگاه‌های مختلف ارائۀ برنامه بدهید. برای این کار بهتر است قوانین این فروشگاه‌ها را بررسی کنید و مطمئن شوید که برنامۀ شما با قوانین و شرایط آنها مطابقت دارد.

بعد از راه‌اندازی و انتشار اپلیکیشن چه اقداماتی باید انجام داد؟

کار شما با ساخت اپلیکیشن تمام نشده است و مواردی هست که همیشه بعد از راه‌اندازی و انتشار برنامه نیز باید رعایت شوند:

بازاریابی برای اپلیکیشن

خیلی خوب بود اگر می‌شد بعد از ارائۀ یک برنامه و بدون معرفی آن، کاربران شروع به دانلود و نصب آن می‌کردند، اما معمولاً چنین اتفاقی نمی‌افتد. شما باید کارهایی انجام دهید که اسم برنامه‌تان به گوش مردم برسد و با آن آشنا شوند. مردم باید بدانند که برنامۀ شما چه ارزشی برای آنها ایجاد خواهد کرد و این اتفاق تنها با بازاریابی اصولی برای محصول خواهد افتاد. در ادامه چند ایده برای بازاریابی موفق و شناخته شدن برنامۀ شما آورده‌ایم.

+در شبکه‌های اجتماعی مثل اینستاگرام، فیسبوک، لینکدین و… که فکر می‌کنید مخاطبان هدفتان در آنجا حضور دارند اکانت بسازید و با ارسال پست‌های جذاب دربارۀ اپلیکیشن خود و شیوۀ کار با آن، کنجکاوی و علاقۀ مخاطبان را تحریک کنید.

+برنامۀ خود را برای فروشگاه‌هایی که در آنها ارائه می‌شود بهینه کنید. اگر شما از نحوۀ کار این فروشگاه‌ها آگاه باشید، می‌توانید برنامۀ خود را به‌گونه‌ای بهینه‌سازی کنید تا بیشترین شانس را برای دیده شدن به‌صورت ارگانیک داشته باشد.

+در موتورهای جستجو و شبکه‌های اجتماعی مختلف تبلیغ کنید تا در کمترین زمان به مخاطبان هدف بسیاری دسترسی پیدا کنید و از آنها بخواهید که اپلیکیشن شما را دانلود و نصب کنند.

+بلاگ‌ها و محتواهای بهینه شده برای موتورهای جستجو را با موضوع معرفی برنامه خود و کارکردهای آن و اینکه چه مشکلاتی را حل می‌کند تولید کنید. در این صورت شانس دیده شدن محتوای شما در نتایج موتورهای جستجو افزایش می‌یابد و بازدیدکننده‌ها به‌صورت ارگانیک به برنامۀ شما هدایت خواهند شد.

ردیابی KPI ها

در این مرحله قرار است که از میزان عملکرد اپلیکیشن خود مطلع شوید. با ردیابی و بررسی منظم شاخص‌های اصلی عملکرد (KPI) در بازه‌های زمانی مشخص می‌توانید به این هدف برسید. انجام دادن این بررسی به شما کمک خواهد کرد تا بدانید چه مواردی خوب کار می‌کنند و چه اجزایی نیاز به بهبود عملکرد دارند. ما در ادامه بعضی از رایج‌ترین KPI ها برای بررسی را آورده‌ایم:

-تعداد کاربران جدید

-زمان صرف‌شده در برنامه

-سرعت برنامه

-بخش‌هایی از برنامه که مخاطب بیشترین زمان خود را در آن سپری می‌کند.

-هر کاربر بعد از اجرای برنامه چه مدتی از آن استفاده می‌کند.

-کاربران چند بار بعد از بستن برنامه، مجدداً آن را باز و استفاده می‌کنند.

اینکه تصمیم بگیرید کدامیک از این KPI ها را انتخاب و ردیابی کنید، بستگی به هدف اولیۀ شما از طراحی و ساخت اپلیکیشن دارد.

توجه به بازخورد مخاطبان

توجه به بازخوردها (فیدبک‌ها) کلید موفقیت شماست. به نظرات کاربران خود گوش کنید تا بفهمید چه چیزی را دوست دارند و کدام بخش‌های برنامه نیاز به بهبود دارد. بیشتر مخاطبان دوست دارند که نظراتشان را اعلام کنند و توجه شما به این مسئله موجب خواهد شد که مخاطب توجه و زمان بیشتری را به اپلیکیشن شما اختصاص دهد.

پیشرفت و ارتقای برنامه

ساخت اپلیکیشن جزو کارهایی نیست که یک بار آن را انجام دهید و بعد با خیال راحت رهایش کنید! اپلیکیشن‌ها شبیه موجودات زنده‌ای هستند که با گذشت زمان رشد می‌کنند و نیاز به توجه و رسیدگی مداوم دارند. باید به‌صورت پیوسته در برنامه تغییرات و پیشرفت‌هایی ایجاد کنید تا بتواند هرچه بیشتر نیازهای بازار و مخاطبان را برآورده کند. به همین دلیل است که اغلب برنامه‌ها هر چند هفته یک بار یک نسخۀ به‌روز‌رسانی شده را ارائه می‌کنند. دنیای اپلیکیشن‌های موبایل یک دنیای رقابتی با تغییرات سریع است و شما نباید از قافلۀ رقبا عقب بمانید. همیشه پیش از انتشار نسخۀ به‌روز شده مطمئن شوید که برنامه کاملاً درست و بی‌نقص کار می‌کند. اگر این کار را نکنید، ممکن است مخاطبان قدیمی و وفادار خود را به‌خاطر مشکلات و ناکارایی‌های برنامۀ خود از دست بدهید.

نگهداری و پشتیبانی

تیم پشتیبانی شما باید همیشه در دسترس و آماده باشند تا از سرویس‌ها نگهداری کنند و کار پشتیبانی را انجام دهند. سیستم عامل‌ تلفن‌های همراه همیشه در حال تکامل هستند و بنابراین شما باید همیشه مطمئن باشید که برنامۀ شما با نسخه‌های جدیدتر سیستم عامل‌ها سازگار است.

سخن پایانی

مهم‌ترین نکته‌ای که در تصمیم برای ساخت اپلیکیشن باید به آن توجه کنید این است که برای ساخت یک برنامه، نیازی نیست که یک برنامه‌نویس حرفه‌ای باشید. چیزی که شما نیاز دارید داشتن درک و شناخت صحیح از اهداف تجاری خود برای ساخت اپلیکیشن و برنامه‌ریزی مرحله به مرحله برای ساختن آن است.

با داشتن اطلاعاتی که در این مقاله ارائه شد، شما می‌توانید ایده‌هایی دربارۀ نوع برنامۀ مورد نظرتان، شکل ظاهری آن و چگونگی ارتباط با مخاطبان داشته باشید.