بر اساس گزارش Github’s Octoverse راه‌های زیادی برای اطلاع از رتبهی زبان‌های برنامه‌نویسی وجود دارد اما برای تازه‌کاران تعداد زیاد این زبان‌ها بسیار گیج‌کننده است.
ازآنجایی‌که سال 1396 تمام‌شده و یک سال جدید پیش رویمان قرارگرفته است، الآن زمان مناسبی برای جستجو در حرفه‌ی برنامه‌نویسی وب‌سایت و یافتن بهترین زبان‌هایی است که می‌توان در سال 1397 برای توسعه وب‌سایت‌ها یاد گرفت.
اکثر فهرست‌های پیشنهادی ، زبان‌ها را رتبه‌بندی می‌کنند اما ما این کار را نمی‌کنیم. در عوض، فهرستی از زبان‌های برنامه‌نویسی مرتبط با وب‌سایت‌ها را تهیه‌کرده‌ایم و به اختصار در مورد نقشی که در برنامه‌نویسی سایت‌ها ایفا می‌کنند توضیح داده‌ایم تا بتوانید تصمیم بگیرید کدام یک از آن‌ها در بهترین رتبهی فهرستی که خودتان بر اساس اهداف شخصی تهیه کردهاید قرار می‌گیرد.
زبان‌های front-end در مقابل زبان‌های back-end
قبل از اینکه به‌طور مستقیم سراغ فهرستی که تهیه‌کرده‌ایم برویم، لازم است به‌طور خلاصه به توضیح برخی مفاهیم بپردازیم که دانستن آن‌ها برای برنامه‌نویسی وب‌سایت ضروری است.
برنامه‌نویسی وب‌سایت به دو بخش تقسیم میشود: front-end و back-end
یک وب‌سایت کامل که همه‌ی ما به‌طورمعمول با آن آشنا هستیم دو بخش دارد که برای هر بخش یک متخصص برنامه‌نویس مشغول به فعالیت است. یک بخش front-end یا سمت کاربر و یک بخش back-end یا سمت سرور. بخش سمت کاربر شامل هر چیزی است که کاربران در سایت می‌بینند و با آن تعامل دارند. سمت سرور همان بخش از سایت است که کارهای مرتبط با سرور و دیتابیس در آن انجام میشود و تمام اطلاعات وب‌سایت در آن قرار می‌گیرد.
زبان‌های ضروری که باید برای برنامه‌نویسی وب‌سایت بدانید
وقتی صحبت از دانش ضروری برای وب‌سایت‌ها میشود هیچ‌کس نمی‌تواند زبانی پایه‌ای‌تر از HTML و CSS نام ببرد. این دو زبان به‌قدری ضروری هستند که در تمام صفحات وب موجود در اینترنت به کار می‌روند. این دو زبان، جزء زبان‌های سمت کاربر هستند.
HTML
اچ‌تی‌ام‌ال زبان نشانه‌گذاری استاندارد وب است. زبان نشانه‌گذاری، سیستمی برای تفسیر سند متنی‌ای با سینتکس خاص است که معین می‌کند چگونه نشان داده شود. درست مثل یک ویراستار که دست‌نویس نویسنده‌ها را «نشانه‌گذاری» می‌کند و با مداد آبی خطاها را تصحیح می‌کند.
زبان نشانه‌گذاری اچ‌تی‌ام‌ال با استفاده از تَگ ، ساختار یک صفحه‌ی وب را به موتور جستجو توضیح می‌دهد که این تگ‌ها به‌صورت متن‌هایی بین دو < > قرار می‌گیرند. این تگ‌ها به موتور جستجو می‌فهمانند چگونه اجزاء صفحه را مثل عناوین، سر تیترها، متن و لینک‌هایی که در سند اچ‌تی‌ام‌ال موجود هستند نشان دهد.
CSS
سیاساس (روی‌انداز آبشاری سَبک، شیوه‌نامه‌ی آبشاری) زبان شیوه‌نامه‌ای است. این‌ها فقط معادل فارسی این مفاهیم هستند اما در حرفه‌ی برنامه‌نویسی معمولاً با همان اصطلاحات انگلیسی از آن‌ها یاد میشود. این زبان به برنامه‌نویس‌ها کمک می‌کند کنترل بیشتری روی رنگ، فونت، قالب‌بندی صفحه و طراحی کلی صفحه‌ی وب داشته باشند. با جداسازی نحوه‌ی نمایش مؤلفه‌ها (که با سیاساس انجام میشود) از ساختار (که توسط اچ‌تی‌ام‌ال ایجاد میشود) در شیوه‌نامه‌ها، طراحی‌های این نوع صفحه‌ها می‌تواند در صفحات مختلفی به اشتراک گذاشته شود و یا در محیط‌های مختلفی اجرا گردد.
برای ساخت و طراحی یک وب‌سایت استاتیک همین دو زبان کافی هستند چراکه صفحات وب دارای محتواهای ثابتی است، هیچ اسکریپتی ندارد و ابرپیوندها (هایپرلینک‌ها) تنها جزئی هستند که برای تعامل نیاز است. امروزه سایت‌های داینامیک در جایگاه خوبی قرار دارند. زبان‌های پیشرفته‌تر سمت کاربر و سمت سرور ویژگی‌های جدید بسیاری را ارائه می‌دهند و امکان ساخت وب‌سایت‌های تعاملی‌تری را می‌دهند که بازدیدکننده‌های جدید را به خود جذب می‌کنند.
اسکریپتینگ سمت کاربر چیست؟
اسکریپتینگ سمت کاربر- اچ‌تی‌ام‌ال و سیاساس را هم شامل میشود- هر کدی است که در موتور جستجوگر کاربر به‌منظور قابل‌نمایش کردن وب‌سایت استفاده میشود.
موتور جستجو به‌طور موقت سورس‌کدهایی را که برای نمایش صفحه وب موردنیاز است از سرور دانلود می‌کند و سپس آن‌ها را به‌طور مستقل از سرور پردازش می‌نماید. تا وقتی‌که موتور جستجو باز است، کاربر می‌تواند صفحات استاتیک را حتی اگر اتصال به اینترنت را از دست دهد، ببیند. اگر لازم باشد که سایت به درخواست‌های دیگری جواب دهد که نیاز به اطلاعات اضافی دارد، مثل جستجوی کلیدواژه‌ها، کاربر باید از طریق اینترنت به سرور درخواست دهد.
جاوااسکریپت
جاوااسکریپت در حال حاضر، عملاً زبان اسکریپتینگ سمت کاربر است که به‌منظور ایجاد تعامل در دنیای برنامه‌نویسی وب تولیدشده است. منظور از ایجاد تعامل آوردن ویژگی‌هایی مثل لغزنده‌ها، صفحات پاپ‌آپ، منوهای کشویی، انیمیشن و بازی است. جاوااسکریپت در کنار سیاساس و اچ‌تی‌ام‌ال یکی از سه زبان‌اصلی به‌کاررفته در وب‌سایت‌های سمت کاربر است. یکی از دلایلی که باعث میشود بعضی سایت‌ها حتی پس از قطع اتصال اینترنت، پویا بمانند این است که در سمت کاربر از زبان جاوااسکریپت استفاده میشود.
علاوه بر این جاوا اسکریپت محدوده‌ی وسیعی از کتابخانه‌ها و فریم‌ورک‌ها را پوشش می‌دهد که زندگی برنامه‌نویسان سمت کاربر را ساده‌تر می‌کند. فهرستی جامع از زبان‌های اسکریپتینگ را برایتان آماده کرده‌ایم:
- Angular
- React
- Ember
- Vue
- jQuery
- Backbone
می‌توان عناوین دیگری را نیز، مثل جاوااسکریپت سمت سرور، به این فهرست اضافه کرد که خارج از حوصله‌ی این مقاله‌‌ی سطح مقدماتی است.
اسکریپتینگ سمت سرور
یک وب‌سایت در حقیقت مجموعه‌ای از فایل‌هاست که در مورد عکس‌ها، متن، فرمت، گرافیک و منطقی توضیح می‌دهد که تمام این اجزا را به یکدیگر متصل می‌کند؛ همه‌ی این‌ها باعث می‌شوند تا تجربه‌ی کاربری جامعی صورت گیرد. اسکریپتینگ سمت سرور به معنی کدهایی است که در پشت‌صحنه‌ی وب‌سایت و روی سروری که میزبان فایل‌هاست اجرا می‌شوند و مسئول اجرای همه‌چیز از مدیریت مؤثر پایگاه داده گرفته تا API هاست که تبادل اطلاعات را ممکن می‌سازند و درنتیجه باعث می‌شوند تا وب‌سایت به فعالیت خود ادامه دهد.
جاوا
ابتدا توسط Sun Microsystems در دهه‌ی 90 ساخته‌شده و به‌عنوان زبان برنامه‌نویسی با اهداف کلی (برخی از آن به‌عنوان زبان همه‌منظوره یاد می‌کنند) دنبال کنندگان زیادی دارد. امروزه جاوا برای ساخت برنامه‌های اندرویدی بسیار شهرت دارد اما به‌عنوان زبان برنامه‌نویسی سمت سرور هم سابقه‌ی طولانی دارد. نمونه‌هایی از برنامه‌نویسی سمت سرور که در آن‌ها از زبان جاوا استفاده میشود Java Servlets، JSP (Java Server Pages) و Web Objects هستند.
جاوا به‌عنوان یکی از مجموعه‌های فرعی زبان برنامه‌نویسی سی در تست‌‌های عملکردی نمرات بالایی می‌گیرد. شاید یکی از دلایلی که سایت‌های پربازدیدی مثل Alibaba،LinkedIN و Chase از جاوا استفاده می‌کنند همین باشد. یکی دیگر از این دلایل شاید این باشد که جاوا زبان برنامه‌نویسی تکامل‌یافته‌ای است و تاریخچه‌ای طولانی در اپلیکیشن‌هایی دارد که در طیف برنامه‌نویسی نرم‌افزار قرار دارند. منابع غنی از مستندات، کتابخانه و فریم‌ورک‌هایی در اپلیکیشن‌های صنعتی وجود دارد که شامل معماری تراکنش، تجارت الکترونیکی و امنیت است.
جاوااسکریپت سمت سرور
چه خبره، هم سمت کاربر و هم سمت سرور؟! مگه چه ایرادی داره:)
جاوااسکریپت سمت سرور، زبان جدیدی نیست. وقتی در سال 2009، Node.js به تمام مردم دنیا نشان داد که ترکیب موتور جاوااسکریپت V8 گوگل، حلقه‌ی رویداد (event loop) و I/O API سطح پایین چقدر می‌تواند قوی باشد. نتیجه یک سرور وب منعطف، باقابلیت اجرای آسان و با عملکرد بالا بود و هرکسی که زبان جاوا را بلد بود می‌توانست به‌راحتی طرز کار آن را یاد بگیرد و استفاده کند.
پایتون (Python)
اگر به دنبال یک زبان با اهداف کلی (همه‌منظوره)، منبع‌باز (اوپن سورس) و مفسر می‌گردید که روی نوشتن کدهایی تمرکز دارد که به‌شدت خوانا هستند، پایتون مناسب شماست. این زبان کتابخانه‌ی استاندارد بزرگی دارد که با توابع از قبل کد شده برای هر موقعیت پُر‌شده است- که باعث میشود برنامه‌نویسان بتوانند با نوشتن کدهای کمتر، کارهای بیشتری انجام دهد. پایتون به دلیل داشتن کدهایی که یادگیری آن‌ها آسان است موردتوجه بسیاری از کسانی قرارگرفته که در جامعه علمی وجود دارند و همچنین قابلیت استفاده آن در پردازش پایگاه‌های داده بزرگ نیز موجب شده تا محبوب‌تر شود.Django framework در ایجاد پیش نمونه و برنامه‌نویسی سریع خوب است و همین مزیت باعث شده تا این زبان در استارت‌آپ‌هایی نظیر Pinterest و Instagram محبوب شود.
Ruby
Ruby ازاین‌جهت، مشابه پایتون است که زبان مفسر است و تأکید اساسی آن روی بهره‌وری هر چه بیشتر برنامه‌نویس با استفاده از سینتکس ساده و کوتاه است. تنها تفاوتشان در این است که پایتون از فلسفه‌ی «یک روش درست برای برنامه‌نویسی» حمایت می‌کند درحالی‌که روبی به برنامه‌نویس اجازه می‌دهد در انتخاب روش منعطف باشد. همیشه بیشتر از یک راه برای انجام یک کار مشابه وجود دارد و گاهی برخی روش‌ها سریع‌تر از بقیه جواب می‌دهند. زبانی که انتخاب می‌کنید به ترجیحات شما بستگی دارد.
Ruby قدرتی را که امروزه بین زبان‌های سمت سرور دارد مدیون Ruby on Rails است که یک فریم‌ورک منبع‌باز است. این زبان، یک فریم‌ورک MVC است که روی «تنظیمات پیکربندی تعبیه‌شده به‌طور پیش‌فرض» تمرکز می‌کند که به برنامه نویسان اجازه می‌دهد به‌سرعت انجام پروژه‌ها را بر اساس تکنیک‌های تأییدشده انجام دهند. وجود همین قابلیت باعث شد توییتر اصلی در سال 2006 خلق شود؛ اگرچه از آن زمان تاکنون از ترکیبی از بلندر و جاوا استفاده کرده‌اند تا بتوانند نیازهای منحصربه‌فرد برنامه‌شان را تأمین کنند. وب‌سایت‌هایی مثل Hulu، Basecamp، Shopify و Groupon تا امروز از زبان Ruby استفاده می‌کنند.
C#
پاسخ مایکروسافت به جاوا یعنی C# یک زبان برنامه‌نویسی ترکیب‌شده از سی و سی‌پلاس‌پلاس است که از آن برای کد نویسی نرم‌افزار برای پلتفرم.NET استفاده میشود- فریم‌ورکی برای ساخت و اجرای اپلیکیشن و وب‌سرویس‌های XML. اگر برای محیط نرم‌افزاری مایکروسافت در حال ساخت اپلیکیشن یا وب‌سایت هستید، سی شارپ بهترین گزینه است. وب‌سایت‌هایی همچون MSN،Salesforce و صدالبته وب‌سایت مایکروسافت همگی مثال‌هایی از سایت‌هایی هستند که از سی شارپ و ASP.NET به‌عنوان قسمتی از کد نویسی سمت سرور استفاده می‌کنند.
PHP
بر اساس گزارش بازاریابی W3Tech در سال 2017، 82.9 درصد وب‌سایت‌ها از زبان پی‌اچ‌پی به‌عنوان بخشی از فنّاوری خلق سایت در سمت سرور استفاده کرده‌اند. پی‌اچ‌پی که ابتدا در سال 1995 عرضه شد، یک زبان اسکریپتینگ و (HTML embedded) است که برای نمونه‌سازی وب و سیستم مدیریت محتوا بسیار مفید است. اگر تابه‌حال وب‌سایتی با استفاده از سیستم مدیریت محتوای وردپرس یا جومولا ایجاد کردهاید یعنی از قدرت پی‌اچ‌پی استفاده نموده‌اید. پی‌اچ‌پی یک فنّاوری سمت سرور ثابت‌شده است و می‌توان آن را در سمت سرور سایت‌هایی نظیر فیس‌بوک ، Baidu و ویکی‌پدیا پیدا کرد.
Go
زبان GO یا GoLang و به‌منظور حل مشکلات منحصر به مدیریت پایگاه کدهای زیرساخت‌های رایانش ابری در جهان می‌باشند، در سال 2009 طراحی و منتشر شد. استفاده از این زبان در سال‌های اخیر بیشتر شده است و در گزارش Github 2017 Octoverse به رتبهی 9 رسیده است. هدف از خلق این زبان استفاده از قابلیت مقیاس‌پذیری است که کد نویسی تمیز و دقیق زبان‌های برنامه‌نویسی سطح بالا مثل Ruby/Python را با عملکرد و کاربرد زبان‌های برنامه‌نویسی سطح پایین مثل سی/ سی‌پلاس‌پلاس ترکیب نماید. به‌علاوه Google، Adobe،BBC و IBM جزء برترین وب‌سایت‌هایی هستند که توسط Go نوشته‌شده‌اند.
Swift
از زمان اولین انتشار آن در سال 2014، این زبان در مدت‌زمانی کوتاه توانست محبوبیت بالایی به دست آورد (در مارس 2017 در TIOBE Index رتبهی 10 را گرفت). سوییفت زبان برنامه‌نویسی همه‌منظوره (general purpose) است که با سینتکسی بسیار زیبا طراحی‌شده و به‌طور ذاتی type safe است. اگرچه سوییفت بیشتر به دلیل خلق اپلیکیشن‌های Native برای دستگاه‌های آی‌او‌اس مشهور است اما می‌توان از آن برای کد نویسی سمت سرور به همراه فریم‌ورک‌هایی مثل Perfect یا Vapor استفاده کرد. مثل زبان Go، سوییفت به‌منظور ارائه کردن عملکرد بالا و کاربری راحت خلق شد. افزایش محبوبیت این زبان برنامه‌نویسی گواهی از آن است که بهترین زبان برای یادگیری در سال 2018 هست.
بهترین زبان برنامه‌نویسی وب را با توجه به نیازهای خود یاد بگیرید
این فهرست کاملاً جامع است اما زبان‌هایی که در آن قرارگرفته‌اند فقط آن‌هایی هستند که در حال حاضر محبوب‌ترینید و رتبه‌های بالایی در برنامه‌نویسی وب‌سایت دارند.
بهترین درسی را که می‌توان از بررسی این لیست گرفت این است که هیچ زبان برنامه‌نویسی بهترین نیست. در عوض با توجه به ویژگی‌ها و کاربردی که شخصاً دوست دارید یاد بگیرید می‌توانید بهترین گزینه را انتخاب نمایید.