می‌دانستید بیش از یک‌سوم نیروهای کار آمریکایی فریلنسرند؟ آزادکاری در اروپا هم محبوب است و طی پنج سال گذشته تعداد افرادی که آزادکاری انجام می‌دهند تا 45 درصد افزایش‌یافته است. شرکت‌های بزرگ و کوچک در سرتاسر جهان به‌طور فزاینده‌ای از پتانسیل آزادکارها استفاده می‌کنند.
اگر می‌خواهید فریلنسر شوید، اعداد و ارقام می‌گوید تصمیم خوبی گرفته‌اید. شاید بخواهید درآمد جانبی داشته باشید یا یک فریلنسر تمام‌وقت باشید. درهرصورت لازم است اطلاعات خود را بالا ببرید، یاد بگیرید و پیشرفت کنید و صد در صد صبور هم باشید. در ادامه شما را با نحوه‌ی شروع آزادکاری آشنا می‌کنیم.
چگونه فریلنسر شوم؟
بازار آزادکاری (فریلنسینگ) روزبه‌روز در حال گسترش است و اگر می‌خواهید در این رقابت سربلند باشید باید خود را آماده کنید. با به‌کارگیری این شش مرحله می‌توانید کارتان را شروع کنید:
گام 1: آگاهی از ضروریات آزادکاری
آزادکاری مزایا و معایب مخصوص به خود را دارد (بعداً در مورد آن توضیح می‌دهم) اما به‌طورکلی باید ذهنیت خاصی داشته باشید تا بتوانید آزادکار شوید. آقای خودتان بودن به شرطی خوب است که منظم و قابل‌اطمینان باشید. در آزادکاری ساعت کاری شما منعطف بوده و به میل خودتان بستگی دارد. همین باعث می‌شود بتوانید هر وقت که بخواهید کار نکنید اما در این صورت حقوقی به شما پرداخت نمی‌شود چون چیزی به نام مرخصی با حقوق وجود ندارد.
اگر می‌خواهید آزادکار باشید لازم است برنامه کاری روزانه داشته باشید، آماده‌باشید چندین پروژه را هم‌زمان انجام دهید و دائماً در جستجوی پروژه‌های جدیدی باشید که بیکار نمانید.
اگر شغل تمام‌وقت دارید همین الآن استعفا ندهید! در عوض در کنار شغل تمام‌وقتتان شروع به آزادکاری کنید تا زمانی که آن‌قدر مشتری و ارتباطات داشته باشید که بتوانید به‌عنوان یک آزادکار درآمد معقولی به دست آورید. اگر شغل ثابتی داشته باشید که درآمدی مستمر دارد بهتر می‌توانید آزادکاری را مدیریت کرده و گسترش دهید.
گام 2: جستجوی پلتفرم
اغلب آزادکارها از پلتفرم‌های فریلنسینگ برای یافتن شغل استفاده می‌کنند. البته کانال‌های کاریابی و رسانه‌های اجتماعی مثل لینکدین هم می‌تواند منبع خوبی باشد. پلتفرم‌ها ازاین‌جهت محبوب‌اند که اجازه می‌دهند بدون زحمت اضافه مشتری‌هایی را پیدا کنید که مایل‌اند فریلنسرها را به کار بگیرند. در این پلتفرم‌ها همیشه کار وجود دارد.
به‌علاوه اغلب این پلتفرم‌ها سیاست‌های خاص خود را دارند و از خریداران و فریلنسرها در برابر سوءاستفاده‌های احتمالی محافظت می‌کنند. در پلتفرم‌های آزادکاری، هر پروژه‌ای که انتخاب می‌کنید یک قرارداد کوچک محسوب می‌شود و هر دو طرف معامله باید بر اساس ضوابط و شرایط آن عمل کنند.
انتخاب پلتفرمی که شرایط و ضوابطش با نیازها و توقعات شما از درآمد مطلوبتان مطابقت دارد به‌شدت برای موفقیتتان ضروری است. وب‌سایت‌های آزادکاری زیادی، فریلنسرها را تشویق می‌کنند تا شعار «رقابت برای حداقل دستمزد ممکن» را دنبال کنند که چند نمونه از آن‌ها در ایران هم وجود دارد. در این حالت فریلنسرها کاری بی‌کیفیت را درازای مبلغی ناچیز ارائه می‌دهند این مدل کاری به نفع هیچ‌کسی نیست! خریداران نمی‌توانند خدمات باکیفیت بگیرند و فریلنسرها هم نمی‌توانند درآمد کافی کسب کنند.
کافی است عبارت «سایت فریلنسینگ» را در گوگل سرچ کنید؛ از وب‌سایت‌هایی که در نتایج می‌آید بازدید کنید و دستمزدهایی را که برای هر پروژه مشخص کرده‌اند مقایسه نمایید. الآن که در حال تحریر این مقاله هستم به یک پروژه در یکی از این وب‌سایت‌ها برخوردم که برای ترجمه‌ی یک کتاب فقط 500 هزار تومان دستمزد تعیین‌شده است. کتاب را بررسی کردم و دیدم برای ترجمه این کتاب تخصصیِ 207 صفحه‌ای به‌طور خوش‌بینانه کلمه‌ای 9 تومان در نظر گرفته‌شده است! حالا در نظر بگیرید وقتی یک مترجم با شرایط تقریباً سختی که صاحب پروژه می‌خواهد، پیدا شود و حاضر شود این مبلغ پول بگیرد درنهایت کیفیت پروژه چه چیزی خواهد شد؟! پس حتماً در انتخاب پلتفرم دقت داشته باشید تا پروژه‌هایی بگیرید که در آینده برایتان نمونه کارهای خوبی شوند و دستمزد معقولی هم دریافت کنید.
برخی پلتفرم‌های آزادکاری مثل «parsfreelancer»، کارشان را بر اساس پذیرش برنامه نویسان آزادکار برتر پیش می‌برند و آن‌ها را بر اساس الزامات خاصی به مشتری‌ها معرفی می‌کنند. عضویت در چنین پلتفرم منحصربه‌فردی باعث می‌شود با مشتری‌های جدی ارتباط برقرار کنید و حقوقی معقول به ازای خدمات باکیفیتی که ارائه می‌دهید بگیرید. فرآیند پذیرش در چنین پلتفرم‌هایی ممکن است چندین هفته طول بکشد و شامل چند مجموعه آزمون مرتبط باشد.
گام 3: ساخت پروفایل
لازم نیست رزومه و سابقه کاری طولانی درج کنید چراکه اغلب وب‌سایت‌های آزادکاری یک فرم نمونه دارند که با درج اطلاعات خواسته‌شده در آن می‌توانید پروفایل خوبی بسازید اما باید بدانید که پروفایل آزادکاری چیزی بیش از تیک زدن گزینه‌های موجود در فرم است!
وقت کافی بگذارید تا بتوانید پروفایلی قابل‌توجه ایجاد کنید که به مشتری‌های احتمالی در مورد تحصیلات، مهارت‌ها، تخصص و تجربه‌هایتان اطلاعات کافی دهد. لازم نیست کتاب بنویسید بلکه این اطلاعات را به‌طور مختصر و مفید ارائه دهید. فهرستی از مهارت‌ها، تجربه، موفقیت‌های خاص تهیه کنید و بگویید چرا بهترین شخص برای تکمیل پروژه‌اید.
گام 4: ارائه نمونه کارها (ایجاد پورتفولیو)
شاید در پروفایل شما نوشته باشد فضانورد هستید اما تا زمانی که یک سلفی از خودتان در یکی از ایستگاه‌های فضایی در سایت بارگذاری نکنید، مشتری‌های احتمالی حرفتان را باور نمی‌کنند. پس وقتی پروفایلتان را طراحی می‌کنید حتماً یک پورتفولیو هم داشته باشید که نشان‌دهنده‌ی مهارت‌ها و تجربه‌هایتان باشد. راهنمای ثبت نمونه کار
اگر مبتدی باشید چه؟ پیشنهاد من این است: 1. وقت کافی بگذارید تا چند نمونه کار تهیه‌کرده و ارائه دهید 2. چندین پروژه را با مبلغی کم انجام دهید تا تجربه کافی به دست آورید.
گام 5: تعیین مبلغ دستمزد
حالا که صحبت از تخفیف و انجام پروژه با مبلغ کمتر به میان آمد باید بگویم بااینکه نرخ دستمزد ساعتی یا حق‌الزحمه هر پروژه به‌شدت به مهارت و تجربه بستگی دارد اما به این معنی نیست که برای هرکسی کارکنید! ابتدای مقاله خدمتتان عرض کردم تعیین مبالغ بسیار کم برای انجام پروژه‌ها ارزش فریلنسرها را پایین می‌آورد و کیفیت کار را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد.
اگر فقط چند سال سابقه‌دارید قطعاً نمی‌توانید به‌اندازه‌ی آزادکارانی که 10 سال تجربه‌دارند دستمزد بگیرید. بهرحال چنانچه بخواهید به‌تدریج این حرفه را به‌عنوان شغل تمام‌وقت خود انتخاب کنید، صرف‌نظر از اینکه چند سال سابقه دارید دستمزدتان باید آن‌قدری باشد که در صورت داشتن کار مداوم کفاف خرج‌های ماهانه‌تان را بدهد.
گام 6: یافتن کار
اگر به‌طور مداوم در جستجوی پروژه و یافتن مشتری هستید چند توصیه دارم که می‌تواند کمکتان کند. اول اینکه برای کارهایی درخواست دهید که مطمئنید از پس آن‌ها برمی‌آیید. هیچ دلیلی ندارد پروژه‌ای را قبول کنید که نمی‌توانید آن را به‌موقع و باکیفیت رضایت‌بخش تکمیل کنید. به‌عنوان یک آزادکار تازه در مرحله‌ی صفر قرار دارید و باید کم‌کم اعتبار و خوش‌نامی به دست آورید؛ به‌ویژه وقتی در ابتدای راه هستید به‌شدت نیاز به بازخورد مثبت از طرف کارفرماهایتان دارید.
وقتی برای شغلی درخواست می‌دهید حواستان باشد سوابق شغلی‌تان را طوری توصیف کنید که نشان دهد چرا شما بهترین انتخاب برای انجام آن کار یا پروژه‌ی خاص هستید. به مهارت‌ها و تجاربی که با الزامات آن پروژه یا شغل خاص مطابقت دارد اشاره نمایید.
پلتفرم آزادکاری پارس فریلنسر در طول زمان به فریلنسرهایی که دارای امتیازهای برترند پاداش می‌دهد. مثلاً نشان‌های خاصی را به آن‌ها اعطا میکند، وام بدون بهره پرداخت میکند، کارمزد کمتری از آن‌ها می‌گیرد و دسترسی آن‌ها را به فرصت‌های شغلی با ویژگی‌های خاص بیشتر میکند؛ پس به نفعتان است کارفرماها را راضی نگاه دارید.
بعضی فریلنسرها از بازارهای آنلاین پرهیز می‌کنند چون این سایت‌ها کارمزد می‌گیرند (معمولاً بین 2 تا 20 درصد از درآمد هر فریلنسر). این مبلغ می‌تواند پایان هرماه بسته به تعداد پروژه‌های انجام‌شده هر فریلنسر رقم زیادی شود. اگر شما هم جزء چنین افرادی هستید می‌توانید از گروه‌های موجود در فیس‌بوک و لینکدین برای پیدا کردن پروژه استفاده کنید،در این صورت هیچ قراردادی در کار نیست و هیچ تضمینی وجود ندارد که پس از اتمام و تحویل پروژه، کارفرما مبلغ آن را بپردازد.
آزادکاری برای من مناسب است؟
اگر می‌خواهید بپرسید «به نظرتان فریلنسر شوم یا نه؟» پاسخ قطعاً بله است. درست مثل هر کار دیگری در زندگی آزادکاری نیز مزایا و معایبی دارد اما به نظر این حقیر مزایای این کار به معایبش می‌چربد. در ادامه به بیان برخی از ویژگی‌های آزادکاری می‌پردازم که خودم به‌شخصه خیلی دوست دارم.
- همیشه کاری برای انجام دادن وجود دارد: در هر ساعت چندین فرصت شغلی جدید در هر پلتفرم آزادکاری که عضو آن هستید آگهی می‌شود. درست است که تمام آن‌ها برای شما مناسب نیستند اما تعدادشان آن‌قدر زیاد است که می‌توانید چند پروژه دلخواه خودتان پیداکرده و تکمیل نمایید.
- ساعات کاری را خودتان مشخص می‌کنید: وقتی کار می‌کنید که مایل هستید، طوری کار می‌کنید که دوست دارید و به تعدادی که می‌خواهید پروژه قبول می‌کنید. لازم نیست خودتان را به هر دری بزنید تا یک روز مرخصی بگیرید! اگر شب‌ها بیشتر تمرکز دارید مجبور نیستید صبح زود از خواب بیدار شوید! با آزادکاری می‌توانید در هر ساعتی که بهره‌وری بالاتری دارید کار کنید بدون اینکه مجبور باشید در یک مکان خاص در ساعات خاصی کار کنید!
- فرصتی بی‌نظیر برای کسب تجربه در اختیار دارید: می‌توانید با کارفرماهای مختلف کار کنید، پروژه‌های متنوعی قبول کنید و به این شکل تجربه‌ای ارزشمند کسب کنید که به دست آوردن آن به شکل سنتی غیرممکن است.
- شمایید که تعیین می‌کنید برای چه کسی کار کنید: اگر از همکاری با یک کارفرمای خاص راضی نیستید همیشه می‌توانید یک مشتری بهتر پیدا کنید. مجبور نیستید فقط به این دلیل که می‌ترسید کارتان را از دست دهید باکسی کار کنید که آزارتان می‌دهد!
معایب آزادکاری چیست؟
با اینکه آزادکاری مزایای زیادی دارد اما قاعدتاً همانند هر شغلی معایبی هم دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنم:
- نیاز به نظم و برنامه روتین دارید: اگر می‌خواهید فریلنسر خوبی باشید باید خودتان حواستان به نظم کاری خود باشد. هیچ رئیسی بالای سرتان نیست تا میزان بهره‌وری روزانه شما را بررسی کند؛ خودتان باید رئیس خودتان باشید و سخت‌گیری‌های لازم را اعمال کنید!
- ممکن است گاهی بیکار یا کم کار شوید: گاهی ممکن است از در و دیوار پروژه ببارد و وقت نکنید همه را با هم قبول کنید؛ گاهی هم پیش می‌آید که کار می‌شود جِن و شما بسم‌الله! دقیقاً به همین دلیل است که باید زیرک باشید و قبل از اینکه دورِ شغل تمام‌وقتتان را خط بکشید، آن‌قدر مشتری جمع کنید که نگران روزهای بیکاری نباشید.
- گاهی ممکن است مجبور باشید ساعات بیشتری کار کنید: گاهی پیش می‌آید برای داشتن درآمد ماهیانه معقول و گرفتن تعداد پروژه‌های موردنیاز مستلزم این است که نسبت به روزهای دیگر بیشتر کار کنید. گاهی ممکن است به‌جایی برسید که بیش از وقتی‌که شغل تمام‌وقت داشتید کار کنید!
- ممکن است مدتی طول بکشد تا به درآمدی معقول برسید: اگر در چشم به هم زدنی نتوانستید به درآمد خوبی از فریلنسینگ برسید ناامید نشوید. به‌طورکلی بین سه ماه تا یک سال وقت نیاز دارید تا ارتباطات اولیه را برقرار کنید و مشتری‌های ثابت خود را بیابید اما وقتی به این نقطه رسیدید می‌بینید که از این بعد حرفه‌ی شما به‌عنوان یک آزادکار جان می‌گیرد.